Aan tafel met de Nationale Ombudsman

door Jan Meeusen

GOES – De Nationale Ombudsman heeft tijdens zijn toer door de provincie Zeeland (2, 3 en 4 oktober) in een gesprek met de Raad van Kerken Zeeland veel maatschappelijke onderwerpen besproken waar de kerken heden ten dage mee te maken hebben. Op 3 oktober schoven Egbert Bornhijm, Ank Muller en Jan Meeusen namens de Raad van Kerken aan tafel bij het team van de Nationale Ombudsman voor een geanimeerd en kritisch gesprek. Ook de kinderombudsvrouw was aanwezig.

De vraag aan de Raad van Kerken was om een beeld te schetsen van onderwerpen die spelen in de provincie. De ombudsman wilde vooral informatie verzamelen om zo zijn dienstverlening te verbeteren.

Als inleiding werd eerst uitgelegd wat de Raad van Kerken in Zeeland doet. In het kort gezegd stimuleert en begeleidt de Raad de onderlinge contacten tussen de kerken, het liefst zonder veel vergaderingen maar wel door concrete projecten. Ze behartigt de belangen van gelovigen door pastores in de zorg te steunen. Groepen aan de rand van de samenleving krijgen hulp via diaconale platforms en de ‘stille caritas‘. Milieu – en duurzaamheidskwesties worden waar mogelijk onder de aandacht gebracht. Recent richt ze ook op geestelijke bijstand bij calamiteiten in samenwerking met de Veiligheidsregio (taskforce blauwe hesjes).

Al snel wordt duidelijk dat er in Zeeland grote godsdienstige verschillen bestaan. Het eenzijdige beeld van de ‘bible belt‘ moet worden bijgesteld; veel mainstream kerken verliezen leden, er zijn islamitische en andersgelovige gemeenschappen en steeds meer Zeeuwen zijn nauwelijks nog betrokken bij een kerk. De behoudende kerken en evangelische groepen lijken vaak naar binnen gekeerd.

Zeeland is een krimpregio. Zo staan onderwijs en zorg/hulpverlening onder druk door personeelstekorten en de grote afstanden. Veel jongeren en hogeropgeleiden blijven vaak niet lang in de provincie vanwege gebrek aan opleidingen en carrièrekansen. Ook de ‘eilanden structuur ‘ werkt versplintering van allerlei openbare voorzieningen in de hand.

Door onder meer het ledenverlies (vergrijzing) van de kerken vereenzamen ouderen die jarenlang steunden op dit ‘sociale netwerk‘. In de provincie worden ook steeds meer ‘verwarde personen‘ gesignaleerd die geen aansluiting meer hebben met de hulpverlening. De verschillende kerken zien kans – door de grote inzet van vrijwilligers – om deze personen hulp en ondersteuning te geven. Het is zeer wenselijk als de burgerlijke overheid hiervoor meer respect en een welwillender oog zou hebben. De Raad van Kerken bepleit dan ook meer samenwerking met de godsdienstige groepen.

Vooroordelen

Sprekend over de godsdienstige verschillen kwamen ook radicalisering en exclusivisme aan de orde. Het moet worden gezegd dat angst voor vreemdelingen en openlijke en stille discriminatie ook in Zeeland actueel zijn. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat de oude scheiding tussen katholiek en protestant (van welke gezindte dan ook) nog steeds een voedingsbodem is voor wederzijdse vooroordelen. Niet alleen op straat maar ook in openbaar bestuur en instellingen is dit merkbaar.

Bij het voornoemde kwam de positie van de kinderen regelmatig ter sprake. Er is meer aandacht nodig voor de kinderen van vluchtelingen, kinderen die in radicaliserende milieus opgroeien, kinderen die de juiste zorg missen. Hier zou het onderwijs in de provincie een nog grotere rol in kunnen spelen en meer faciliteiten dienen te krijgen.

In dit anderhalf uur durende gesprek werden veel details en voorbeelden genoemd die in deze weergave niet worden beschreven.

Het werd (het team van) de ombudsman en kinderombudsvrouw wel duidelijk dat er in Zeeland veel gaande is en dat de verschillende geloofsgemeenschappen op hun ‘eigenzinnige’ wijze hun steentje bijdragen.