Nadere richtlijnen zingen in de kerk

UTRECHT – De landelijke Protestantse Kerk heeft dinsdagavond 7 juli 2020 nadere richtlijnen ‘zingen in de kerk’ bekend gemaakt via haar website. Sinds 1 juli is zang als onderdeel van godsdienst en levensovertuiging weer toegestaan, mits de richtlijnen van het RIVM worden nagevolgd. De kerkenraad draagt daarbij een grote verantwoordelijkheid: hij moet afwegen of zingen in een kerkgebouw verantwoord is en zorg dragen voor een verantwoorde toepassing van de richtlijnen en adviezen.

Of er weer mag worden gezongen in de kerkdienst hangt onder meer af van het aantal bezoekers dat in een risicogroep valt, zoals ‘kwetsbare ouderen’. Ook de grootte van het kerkgebouw en de mogelijkheden dit goed te kunnen ventileren zijn factoren.

Om te bepalen of een kerkgebouw geschikt is om te zingen kunnen kerkenraden gebruik maken van  een online rekenmodule. De rekenmodule is te vinden op www.eerstehulpbijventilatie.nl. Deze site gaat vandaag, woensdag 8 juli, in de loop van de dag online.

RIVM-richtlijnen zingen

De RIVM-richtlijnen schrijven het volgende voor als een kerkenraad besluit dat er gezongen mag worden:

• Gezondheidscheck bezoekers (triage)
• Indien men gaat zingen tijdens de kerkdienst is registratie van kerkgangers verplicht. Ook bij diensten met minder dan 100 bezoekers binnen en meer dan 250 bezoekers in openluchtdiensten.
• Tussen de kerkgangers is een minimale afstand van 1,5 meter, bij voorkeur in zigzag-opstelling. Dat wil zeggen dat mensen niet recht achter elkaar zitten.
• Goede ventilatie van de ruimten waarin wordt gezongen is van wezenlijk belang. Ventileer de ruimte waar gezamenlijk wordt gezongen 24 uur per dag.
• Zorg ervoor dat de ruimte geregeld en afdoende wordt gelucht.

Leeftijd, grootte en ventilatie kerkgebouw

Het zingen als onderdeel van de eredienst is eventueel dus weer mogelijk onder voorwaarden. De overheid geeft echter aan dat hoewel zij geen verbod formuleert, samenzang wel een risico inhoudt en dat de kerken zelf hun verantwoordelijkheid daarin moeten nemen.

• Het risico op besmetting (door inademing van aerosolen) in grote oudere kerkgebouwen en in de buitenlucht is klein. Onder groot wordt verstaan: oppervlak groter dan 500 m2 en volume van meer dan 3000 m3. Onder oud wordt verstaan: gebouwen die gebouwd zijn voor 1945.
• In een middelgrote kerk (oppervlak kleiner dan 500 m2, volume 1000 tot 3000 m3) hangt het af van de aanwezige mechanische ventilatie.
• In een kleine kerk of kerkelijke ruimte (volume < 1000 m3 en lager dan 4 meter) kan niet veilig gezongen worden. Als u toch wilt zingen, zijn er forse ventilatiesystemen nodig. Er kan ook voor worden gekozen om voor, tijdens en na de kerkdienst mondkapjes te dragen.

Ventilatie

• Ventileren is het voortdurend verversen van lucht. De buitenlucht vervangt telkens (een deel van) de binnenlucht die ‘vervuild’ is door vocht, gassen zoals geurtjes en ziekteverwekkers. Ventileren is mogelijk via natuurlijke ventilatie (bijvoorbeeld roosters of kieren) of via mechanische ventilatie (ventilatiesysteem).
• Luchten (spuien) betekent dat in een gebouw ramen, luiken of deuren zo tegen elkaar open gezet worden dat er een flinke luchtstroming of -circulatie door de ruimte ontstaat. Soms kan het daarbij nodig zijn om, naast de ramen, luiken of deuren in de gevel of het dak, ook de binnendeuren tussen afzonderlijke ruimten open te zetten. Zorg ervoor dat tijdens het luchten mensen niet in de ruimte aanwezig zijn of, als dat niet mogelijk is, voorkom dat mensen in de luchtstroom achter elkaar zitten tijdens het luchten.
• Airconditioning, ventilatoren, klimaatregeling gebouw: Vermijd zo veel mogelijk het recirculeren (bijv. via airconditioningapparaten of ventilatoren) van de lucht in de ruimte. Airconditioningsystemen die buitenlucht aanzuigen en deze lucht koelen voordat het in de binnenruimte komt, kunnen worden gebruikt. Gebouwgebonden klimaatregelingssystemen (HVAC: heat, ventilation and airconditioning) die goed worden onderhouden en voldoen aan het Bouwbesluit hoeven niet te worden uitgezet of aangepast.
• Zie ook Ventilatie en COVID-19.

Meer diensten per zondag zijn mogelijk, mits er tussendoor gelucht wordt. Als de kerkzaal optimaal kruislings geventileerd kan worden door het openen van ramen en deuren tegenover elkaar, volstaat in theorie een luchttijd van ca. 30 minuten. In dat geval wordt geadviseerd een veiligheid in te bouwen door tussen twee diensten minimaal een uur ruimte te houden en stevig te ventileren. Als er slechts beperkt kan worden geventileerd, omdat er bijvoorbeeld maar aan een zijde openingen zijn, adviseren de nieuwe richtlijnen een interval van minimaal 4,5 uur.

Bij twijfel over ventilatie en luchtstromen in de kerkelijke ruimte wordt aangeraden om professioneel advies in te winnen.

Verantwoordelijkheid kerkenraad

Wanneer een plaatselijke kerkenraad, na kennisname van de randvoorwaarden, besluit dat het verantwoord is om samenzang in de eredienst te laten plaatsvinden, dient dit te worden vastgelegd in het gebruiksplan van het betreffende kerkgebouw.

Bekijk hier het volledige protocol: