Kerk moet relevant blijven voor dorp

door Margreeth Ernens

DEIL – ,,Hoe hou je als gemeente het leven licht en vrolijk. Weet het dorp je te vinden in deze crisis, want het zou erg zijn als dat niet het geval is.’’ Ds Klaas Touwen is sinds maart 2020 dorpskerkambassadeur voor de provincies Zeeland, Zuid-Holland, Noord-Brabant en Limburg en is door de landelijke kerk aangewezen om samenwerkingsprocessen te begeleiden in deze regio’s.

vlnr: Dorpskerkambassadeurs Betsy Nobel, Mark Schippers en Klaas Touwen, en projectleider Jacobine Gelderloos. foto Niek Stam

De dorpskerkambassadeurs zijn er om mee te denken over de verschillende plaatselijke situaties en de verbinding tussen dorp en kerk. Centraal staat daarbij de vraag hoe de dorpskerk kan aansluiten bij het dorp, om kerk van en voor het dorp te zijn. De dorpskerkenbeweging werd in 2018 in gang gezet om een platform te zijn waar kerken ervaringen kunnen delen, elkaar helpen en inspireren.

Ds Touwen is predikant in Deil en Enspijk, en dat ligt in Gelderland. Desalniettemin heeft hij als dorpskerkambassadeur vier andere provincies als werkgebied. ,,Maar Deil is een handige plek om overal snel naar toe te kunnen via het beroemde knooppunt. Ik heb er wel een auto voor aangeschaft, want ik bezoek nu dorpen waar geen bus of trein komt.’’

Afspraken verschoven

De coronacrisis heeft ook voor zijn ambassadeurswerk grote gevolgen, want hij kon door de beperkende maatregelen nog niet veel meer doen dan lezen, schrijven en bellen. Afspraken zijn verschoven naar het najaar en van het begeleiden van processen is dan ook eigenlijk nog geen sprake. Het is de bedoeling dat hij ongeveer 12 uur per week dorpsgemeenten, ringen en classes op uitnodiging bezoekt. Dat moet maatwerk zijn, dus worden er van te voren gesprekken gevoerd om aan te sluiten bij wat ter plaatse belangrijk is en nodig.

Als een dorp de kerk niet kan vinden verliest het aan betekenis, vindt ds Touwen. ,,Het kerkgebouw heeft vaak een centrale plaats, is ook meestal beeldbepalend. Maar de kerk als gemeente, de mensen dus, moet niet denken dat zij centraal staat. Daartoe is de kerk niet geroepen, maar om te dienen. Het draait daarbij om het goede leven. Breng dus de kerk terug naar het dorp.’’

Communicatie

Ds Klaas Touwen. foto Niek Stam

Onlangs schreef hij in een artikel voor de landelijke kerk: ‘De kerk is niet slechts zender maar evengoed ontvanger. Zij maakt deel uit van het communicatienetwerk van het dorp. In plaats van eenzijdig te roeptoeteren dat zij een woord voor de wereld heeft, doet zij daar geloof op, tot haar verrassing veel meer geloof dan zij had durven hopen. Communicatie is de heiliging van het leven.’

Volgens hem bewegen kerken vaak te laat, pas als ze met de rug tegen de muur staan. Het is dus belangrijk om nu al te bewegen. ,,Klein is fijn, er is vaak meer oog voor de ander. Maar er zijn ook nadelen. Kerkenraden moeten oppassen dat ze niet teveel energie verliezen aan allerlei binnenkerkelijke luchtkastelen, zoals dat vroeger ging. En we vergaderen ons suf, dat kost heel veel tijd. Er wordt als kerk nog teveel van zichzelf- uit gedacht. We hebben de taak elkaar te helpen om lichter kerk te zijn.’’

Kunst

Als voorbeeld noemt hij een kunstexpositie in de kerk. Daarvoor wordt dan een commissie in het leven geroepen, een kerkenraadslid krijgt er een taakje bij. ,,Als dorpskerkenbeweging zeggen we dan: kunst in de kerk is fijn. Maar waar zijn de kunstenaars? In de hele organisatie doen zij toch ook helemaal mee? In die kunstcommissie, daar gebeurt het: ontmoeting, gesprek. De inhoud wordt heus niet alleen door de kerk ingebracht. Laat de kerk er wel de vruchten van plukken: dat in de kerkdiensten die kunstwerken een relatie aangaan met het evangelie.”

Digitale netwerkbijeenkomsten

Door de coronacrisis gedwongen houden de dorpskerkambassadeurs tegenwoordig digitale netwerkbijeenkomsten om toch in beweging te zijn. Er worden gesprekspartners gezocht rondom allerlei thema’s. De gesprekken worden gevoerd via beeldbellen. ,,En dat levert dus iets op. Dorpskerken hebben veel te melden. Ze inspireren elkaar en brengen ook anderen op een idee.’’

Wie meer informatie over dit onderwerp wenst of een afspraak wil maken, kan contact opnemen met ds Klaas Touwen: telefoon 06 294 39 796 of email: k.touwen@protestantsekerk.nl

Voor meer informatie over de dorpskerkenbeweging zie ook www.protestantsekerk.nl

Personalia

Ds Klaas Touwen werd op 18 juni 1957 geboren in Herwen en Aerdt (Lobith-Tolkamer). Hij studeerde in Utrecht, Zürich, Amsterdam en Tilburg. Voor hij zich verbond aan Deil en Enspijk diende hij vijf Hervormde gemeenten, twee Lutherse gemeenten en een Gereformeerde kerk. Daarnaast was hij justitiepredikant en docent theologie. In de Rooms-Katholieke kerk was hij zeven jaar voorzitter van de Vereniging Afgestudeerden Katholieke Theologie. Verder is hij eindredacteur van het Tijdschrift voor Verkondiging, een uitgave van de Franciscanen van Vlaanderen en Nederland. Van zijn hand verschenen in 2003 ‘Tezelfdertijd’, een boekje met meditaties,  en recentelijk drie boeken over Petrus en Paulus.

Lees ook: Dorpskerken: ,,Wij staan aan het begin van een nieuwe communicatie.’’
Lees ook: Praat mee over ‘Kleine gemeenten lichter’