Nieuwe, inspirerende vormen van kerk-zijn

door Hielke Wolters

Impressie van de ringbijeenkomst Schouwen-Duiveland en Tholen op 5 november 2019

,,Heer, die het al in handen houdt, welzalig die op U vertrouwt”. Met deze laatste woorden van psalm 84 sloten de deelnemers aan de ringbijeenkomst van 5 november een inspirerende en boeiende avond zingend af.

Het thema van de avond was ‘Ervaringen met nieuwe vormen van kerk-zijn: streek-/stadsgemeente of huisgemeente’. Een thema dat gemakkelijk kan leiden tot sombere gedachten over de toekomst van de kerk. In feite was de opzet van de avond ook ontstaan vanuit zorgen over steeds kleiner wordende kerkelijke gemeenschappen in veel plaatsen. Tijdens de avond leek er een bijzondere omkering plaats te vinden. Wolken maakten  plaats voor lichte plekken aan de horizon. Het was alsof er iets zichtbaar werd van wat in veel kerken op zondag aan het begin van de dienst als bemoediging klinkt: “Die trouw houdt tot in eeuwigheid en niet laat varen de werken van Zijn handen”.

Deze positieve stemming was zeker ook te danken aan de beide sprekers over nieuwe vormen van kerk-zijn: Ds. Arie van der Maas, predikant voor onze classis, en Ds. Paul Prijt, voorganger van de Baptistengemeente te Sittard. Ds. Van der Maas vertelde over zijn ervaringen als predikant in de Zak van Zuid-Beveland. Toen hij daar in 2014 begon, werd hij gevraagd om de gemeenten te helpen met een bezinning op de toekomst van de kerken in de Zak. Hoe kunnen kerken waar zondags zo tussen de 10 en 40 personen komen verder? Is het niet beter om de kleine kerken op te laten gaan in een grotere streekgemeente? Al luisterend naar elkaar groeide het inzicht dat er meer mogelijk is dan opheffen en bij elkaar voegen. Het creatieve proces van bezinning bracht een stroom van onverwachte oplossingen en nieuwe activiteiten voort. Ds. Van der Maas deelde met de aanwezigen van de ringbijeenkomst enkele uitgangspunten voor de toekomstige ontwikkelingen in de kerken in de Zak van Zuid-Beveland. De eerste is: houdt zo lang mogelijk in ieder dorp een levende geloofsgemeenschap overeind die (ook) op zondagmorgen bij elkaar komt. Een ander uitgangspunt is, blijf zoeken naar vernieuwing, nieuwe activiteiten, nieuwe stappen, in plaats van alleen proberen te overleven. Als derde uitgangspunt noemde hij dat je realistisch moet zijn. Steek bijvoorbeeld geen energie in het samenvoegen van eigendommen als gemeenten daar nog niet aan toe is. ‘Alles heeft zijn tijd …’

Kleine huisgemeenten

Ds. Paul Prijt benaderde de vraag naar nieuwe vormen van kerk-zijn vanuit een ander perspectief: wat kunnen we leren van kleine huisgemeentes? Hij maakte daarbij gebruik van zijn rijke ervaring als predikant van een baptistengemeente en zijn dagelijks werk als eigenaar van een grote meubelzaak. Hij benadrukte de waarde van kleine tafelgemeenschappen. De gemeente waar hij voorganger is, ontstond als een kleine huisgemeente. In de loop der jaren is de gemeente gegroeid en de activiteiten en diensten zijn verplaats naar een kerkgebouw. Ds. Prijt benadrukte dat het van belang is om ook in een grotere kerk het karakter van de huisgemeente, de kleine tafelgemeenschappen, vast te houden. Daar kan in de ontmoeting met elkaar en met de Heer het verhaal worden verteld en geproefd, en het geloof groeien. Ook als een kerk groter wordt, blijft de ontmoeting en het naar elkaar luisteren centraal staan. Dat is belangrijk om de kern van kerk-zijn – de verkondiging en toerusting, het pastoraat en de missionaire betrokkenheid op de samenleving – vorm te geven. Vanuit zijn ervaringen vertelde hij ook dat kleine huisgemeentes gevaren kennen van eenzijdigheid en afzondering. Daarom is het heel belangrijk om deel te blijven van een groter geheel. Ook om in grotere bijeenkomsten samen te zingen en te vieren, naar concerten te luisteren en evenementen te hebben. De kerk van de toekomst zal een hybride vorm hebben met in het midden de tafelgemeenschap waarin de moderne, zoekende mens uitgenodigd wordt om thuis te komen.

Beide sprekers hebben ons geïnspireerd om in de gegeven omstandigheden niet bij de pakken te gaan neerzitten, maar om naar aanstekelijke vormen van vernieuwing te zoeken. U kunt hun inleidingen nog eens nalezen en gebruiken voor het gesprek in uw eigen kerk. De inleiding van Ds. Van der Maas kunt u vinden op zijn website: https://www.arievandermaas.nl/wp-content/uploads/2012/07/150911-Geloven-in-de-Zaak-artikel-wvko.pdf. De presentatie van Ds. Prijt kunt u krijgen via de secretaris van de stuurgroep van de ring, dhr. Daan Overduin: overd528@planet.nl.