Wat kan de kerk leren van de coronacrisis?

MIDDELHARNIS – Wat kan de kerk leren van de coronacrisis? Deze vraag stond maandag 9 november 2020 centraal tijdens het webinar via Kerkomroep vanuit de Emmaüskerk in Middelharnis over kerk-zijn in en na corona. De presentatie werd verzorgd door ds L.J. Lingen, predikant van deze gemeente en oud-predikant van Haamstede. Er was veel animo om dit experimentele webinar te volgen en de uitzending werd als zinvol ervaren.

Na een 45-minuten durende presentatie met toelichting konden de kijkers reageren door vragen en suggesties door te geven via mail, WhatsApp en telefoon, die daarna werden behandeld.

IJstijd

Aan de hand van sheets werd alles rond corona in een maatschappelijk, theologisch en praktisch kader gezet. Eerst werden de kenmerken van corona op een rijtje gezet, waarbij het de vraag is of we ons in de winter of in een ijstijd bevinden. Op de winter bereidt je je voor door het aanleggen van voorraden, een ijstijd vergt een totaal andere manier van leven. ,,Ik denk dat we nu in de winter zitten, maar misschien al in de ijstijd.’’ En hoe moeten we God zien in deze crisis? Ds Lingen haalde daar enkele voorbeelden bij aan zoals de slavernij in Egypte en de Ballingschap in Babel, Job, Ruth en Esther. ,,Nergens is in de Bijbel te lezen dat God daar de hand in had, strafte of dat er sprake was van een ‘groter plan’. Ook in het Bijbelboek Johannes wordt geen verklaring gegeven voor leed of ziekte.’’

Het maakt wel duidelijk dat we kwetsbaar zijn. God daalt af in ons leed tot aan het kruis. Zie je eigen kwetsbaarheid onder ogen, het leven is niet alleen leuk en mooi, het leven is niet maakbaar. Dit onzichtbare virus legt samenlevingen stil, maar we kunnen leven vanuit de zekerheid dat de toekomst aan God is.

Spontaniteit

We leven in een gemeenschap waarin het individualisme is doorgeschoten, liberalisme een vraag wordt en solidariteit meer aandacht vraagt. Zonder dat is geen samenleving mogelijk. Om te ontdekken wat wezenlijk is, is goede zorg noodzakelijk, voor elkaar, door vrijwilligers  en professionals, voor jonge mensen, ouderen en eenzamen. Ook fysiek contact is in de afgelopen tijd onmisbaar gebleken. ,,God is immers tastbaar in de vredegroet, een handdruk, de sacramenten van Doop en Avondmaal, Zegen, Zalving en samen koffie drinken. Maar de spontaniteit is weg’’, aldus ds Lingen.

Globalisering

Het is gebleken dat de pandemie mede het gevolg is van de globalisering. De pandemie legt de zwakte bloot van handel (we zijn te afhankelijk van bepaalde landen voor bijvoorbeeld mondkapjes), de pandemie onthult ook onze slechte omgang met de Schepping, immers de lucht werd snel schoner tijdens de lockdown. Met een gezonde wereld en een schone schepping als inzet kunnen we verantwoorder leven.

Mensen gaan heel verschillend om met de coronatijd. Er is rouw om gemis en verlies, boosheid omdat we niet vrij zijn en onze zingeving kwijt zijn, er is angst en onzekerheid. Dat kunnen we accepteren, waarderen, respecteren en we kunnen reflecteren. Door ander gedrag kunnen we negatieve gevoelens omkeren.

Terug naar het oude normaal?

De vraag blijft hoe we moeten omgaan met corona en de kerk nu de zondagse diensten en kerkelijke activiteiten zijn ingekrompen of weggevallen. Kunnen we wel terug naar het oude normaal, zijn we niet al te veel gewend aan het nieuwe normaal. De samenleving was al op weg naar een nieuw normaal en bovendien betekent een vaccin niet dat het virus weg is. Om met de katholieken te spreken: zitten we als kerk al in 2030?

Kerkvader Augustinus had het in de vierde eeuw al over verlangen, waarin hij twee soorten onderscheidde: een verlangen dat vervuld wordt in God en een behoefte die wordt bevredigd door ‘iets’. Tegenwoordig staat de bevrediging van behoeften steeds meer op plaats één en het verlangen naar God is verschoven naar plaats 2.

Herkerken

Ds Lingen behandelt de ingezonden reacties op het
webinar.

Volgens ds Lingen moeten we Herkerken, de kerk moet hybride worden. Corona versnelt niet alleen de tijd maar is ook een gamechanger, we zitten bij wijze van spreken al in 2030. Dat ‘herkerken’ kan in kleine huiskringen, met meer interactie en versobering van de liturgie.

In de presentatie werd ook ingegaan hoe de kerk van de toekomst (Kerk 2.0) er uit zou moeten zien. De hybride kerk moet fysiek én online zijn, een missionaire kerk. Dat kan door onder meer stimuleren van kleine groepen, fysieke leeravonden, excursies en retraites en online presentaties en webinars.

Veranderingen

Ook het jongerenwerk en jonge gezinnen krijgen extra aandacht en de Kliederkerk is er voor jong en oud. Het pastoraat zoals dat nu bestaat met wijkouderlingen zou kunnen worden veranderd in categoriaal pastoraat voor bijvoorbeeld jongeren, 40-ers, ouderen, eenzamen, randkerkelijken. Dat kan met hulp van het internet.

Afgezet naar de wereld duwt corona de kerk naar buiten. Het is belangrijk dat we present zijn in de omgeving, aandacht geven aan verre naasten en nadenken over groen kerk-zijn.

Jij bent de tijd!

Ds Lingen besloot zijn presentatie met de wens: ,,Wees mild voor elkaar en jezelf, zet jezelf en elkaar niet onder druk, en praat jezelf en anderen geen schuldgevoel aan. Wat rest is geloof, hoop en liefde, maar de meeste is de liefde. Zoals Augustinus al preekte: ‘‘Wij’ zijn de tijden. Het zijn slechte tijden! Het zijn moeilijke tijden! Dat zeggen de mensen tenminste. Laten we liever goed leven, dan worden de tijden vanzelf goed. Wij zijn de tijden, zoals we zijn, zo zijn de tijden’.’ Laat de coronatijd geen lot zijn. Leer ervan want: jij bent de tijd!’’  

Reacties

Uit de ingezonden reacties kwam onder meer naar voren dat men vreest dat het oude normaal nooit meer terug komt. Ds Lingen gaf iedereen mee te laten weten waar het fout gaat, wat er niet goed gaat, om zelf contact op te nemen met een ouderling en de verbinding te zoeken. Maar ook als gemeentelid kun je zelf mensen bellen om te vragen hoe het gaat, elkaar bemoedigen in kleine verbanden en elkaar zien.

Alle reacties worden meegenomen en besproken.

Klik hier om de uitzending te zien via YouTube.

Tags:
,